Το ''υπηρεσιακό'' άγχος, μοιραίος παράγοντας για το θάνατο πυροσβεστών
Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου Π.Σ,ε.α, νομικού
Με αφορμή τον τραγικό θάνατο, κατά την ώρα του καθήκοντος, ενός ακόμη ήρωα πυροσβέστη, του Διοικητή της Π.Υ Γυθείου, θα ήθελα να εκφράσω την προσωπική μου εκτίμηση και ταυτόχρονα να αποκαλύψω, με το παρόν άρθρο, μια πραγματική διάσταση, που όλοι σχεδόν οι αξιωματικοί γνωρίζουν, και κυρίως ανώτατοι και ανώτεροι - αφού ουσιαστικά αυτοί Διοικούν τους μεγάλους και μικρούς υπηρεσιακούς μάχιμους σχηματισμούς του Σώματος - για μια κυρίαρχη και βασική αιτία, που μπορεί ή τουλάχιστον έχει συμβάλει τα μέγιστα, να έχει οδηγήσει πυροσβέστες κατά την ώρα του καθήκοντος σε λάθη και εσφαλμένες πράξεις και παραλείψεις, μοιραίες τελικά για την ίδια τους τη ζωή.............
Ως γνωστόν, κάθε αντιπυρική περίοδο, στα Μ.Μ.Ε κυριαρχεί μεταξύ άλλων ειδήσεων - πολλές φορές φιγουράρει, ως πρώτη είδηση - στα κεντρικά και έκτακτα δελτία ειδήσεων και στα πρωτοσέλιδα του έντυπου τύπου, η είδηση των πύρινων δασικών μετώπων, που ξεσπούν σε διάφορες περιοχές της χώρας, τυχόν θάνατοι καθώς και οι προκαλούμενες καταστροφές εξ αιτίας αυτών. Η εκάστοτε Ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος τρέμει λοιπόν στο άκουσμα ή στη θέα τέτοιων ειδήσεων και ιδίως μάλιστα όταν υπάρχει στη συνέχεια καυστικός και επικριτικός δημοσιογραφικός ή και αντιπολιτευτικός σχολιασμός γύρω από υπηρεσιακές, ποινικές και πολιτικές ευθύνες. Τα τελευταία χρόνια και σε σοβαρές πυρκαγιές, όπως πυρκαγιές 2007, υπήρξε παρέμβαση και της Δικαιοσύνης για τις πυρκαγιές Ηλείας, Πάρνηθας κ.α.
Έτσι λοιπόν, σχεδόν οι περισσότεροι Αρχηγοί του Πυροσβεστικού Σώματος, μετά το 1998, όπου με τον Ν.2612/1998 αναλήφθηκε η καταστολή των δασικών πυρκαγιών από το Π.Σ, ήθελαν και επιδίωκαν να αποδείξουν στην Πολιτική Ηγεσία τους τις ικανότητές τους και ότι ο επιχειρησιακός σχεδιασμός και η οργάνωση των πυροσβεστικών δυνάμεων, που οι ίδιοι και με δική τους ευθύνη είχαν πραγματοποιήσει και σχεδιάσει πριν την αντιπυρική περίοδο, θα επέφεραν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στη δασοπυρόσβεση, φόρτωναν με ''υπηρεσιακό'' άγχος τους Αξιωματικούς. Με ποιόν τρόπο; Ο καθένας με διαφορετικό, πλην όμως στόχευαν όλοι στον ίδιο στόχο. Έμμεσα λοιπόν, απειλούσαν, με διαφορετικό ο καθένας τρόπο, στέλνοντας στους Διοικητές, από το βαθμό του Αντιπυράρχου - Πυράρχου και άνω, γιατί αυτοί αξιολογούνται (επιλέγονται) για προαγωγή ή και αποστρατεύονται στις τακτικές κρίσεις κάθε έτους, το ίδιο μήνυμα : ''αν δεν πας καλά αυτό το καλοκαίρι δεν προάγεσαι ή και αποστρατεύεσαι". Υπήρξε μάλιστα Αρχηγός, που έλεγε: ''Τα γαλόνια είναι κρεμασμένα στα πεύκα, τρέξτε να τα πάρετε''. Αυτή είναι η νοοτροπία και η αντίληψη που επικρατεί για την εξουσία, που απορρέει από την θέση του Αρχηγού, την οποία μεταλαμπάδιδε ο ένας στον άλλο, και υιοθετούσαν κάποιοι από αυτούς και με αυτόν τον τρόπο φόρτωναν και φορτώνουν με έντονο άγχος τους Αξιωματικούς και όχι μόνον. Τούτο γιατί ξέρουν, ότι αν η εδαφική περιοχή αρμοδιότητάς τους έχει πολλές πυρκαγιές και καμένες εκτάσεις ή δεν θα προαχθούν στις επόμενες κρίσεις ή θα αποστρατευθούν. Άγχος πολύ λοιπόν για να πετύχουν στη δασοπυρόσβεση. Βέβαια, για τους αρεστούς ή ημέτερους τους οι ως άνω απειλές και εκβιασμοί δεν ίσχυαν και η προαγωγή τους ήταν προαποφασισμένη και ''κλειδωμένη'' εκ των προτέρων. Είναι λοιπόν πολύ λογικό, ο τρόπος αυτός διαχείρισης της εξουσίας και άσκησης Διοίκησης του πυροσβεστικού προσωπικού, πέραν του έντονα ηγεμονικού στοιχείου και απολυταρχικού χαρακτήρα που έχει, εμφορτώνει με άφθονο ''υπηρεσιακό'' άγχος το προσωπικό και ιδίως όσους θέλουν να ανελιχθούν στα ανώτατα κλιμάκια της ιεραρχίας, όπως οι Αξιωματικοί με βαθμό Πύραρχου και άνω. Πέραν όμως τούτου, η συνεχής υπερκόπωση του προσωπικού, κατά την αντιπυρική περίοδο, χωρίς καμία ημέρα κανονικής άδειας για του Διοικητές Υπηρεσιών μεγάλων σχηματισμών και χωρίς δείγμα ημερήσιας ανάπαυσης, πρωτίστως των υψηλόβαθμων Αξιωματικών, εξ αιτίας των ατέλειωτων ωρών εργασίας και τα πολλά μερόνυχτα για την καταστολή των πυρκαγιών, οδηγεί αυτούς στην εξουθένωση των ψυχικών και σωματικών δυνάμεων και στην καταπόνησή τους, με αποτέλεσμα πολλές φορές στις πυρκαγιές οι Αξιωματικοί, για να μην εκτεθούν στους Ανωτέρους τους, επιδεικνύουν τον κακώς νοούμενο υπερβάλλοντα υπηρεσιακό ζήλο, και κάτω από το κράτος του ως άνω ''υπηρεσιακού'' άγχους, της πίεσης των Ανωτέρων και της κόπωσης, δίχως την απαιτούμενη διαύγεια και ψυχική και νοητική ηρεμία, να προβαίνουν εσφαλμένα σε πράξεις και παραλείψεις, που μπορεί να έχουν αποβούν - και ενδεχομένως έχουν αποβεί - πολλές φορές ολέθριες για τη ζωή τους.
Είναι ευκαιρία λοιπόν, εφεξής η Ηγεσία να αναθεωρήσει τις αναχρονιστικές ως άνω αντιλήψεις και να προβεί στη λήψη άλλων κατάλληλων μέτρων, που θα οδηγήσουν το πυροσβεστικό προσωπικό και κυρίως τους Αξιωματικούς σε αποφόρτιση του ''υπηρεσιακού'' άγχους, και στην ενδυνάμωση του ηθικού και ψυχικού τους σθένους, έτσι ώστε να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα για το κοινωνικό σύνολο και το υπηρεσιακό συμφέρον. Τίποτε όμως δεν δεν μπορεί να γίνει, αν δεν υπάρξει αξιοκρατία!
