Οργανισμός Διαχείρισης Πυρκαγιών Δασών και Υπαίθρου: Ένα απροκάλυπτο ''συντεχνιακό μόρφωμα''
Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου - Υπαρχηγού ΠΣ, ε.α, Νομικού
Πριν λίγες μέρες είδε το φως της δημοσιότητας, η Έκθεση της Επιτροπής για τις Προοπτικές Διαχείρισης Πυρκαγιών Δασών και Υπαίθρου στην Ελλάδα, η οποία συγκροτήθηκε, με αφορμή την τραγωδία της 23ης Ιουλίου 2018 στον Ν. Βουτζά - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι, με την από 10/09/2018 και υπ. αρ. ΥΑ 60/2018 (ΦΕΚ 3937/Β/2018) απόφαση του..........
Πρωθυπουργού, για τη διερεύνηση των βαθύτερων αιτίων των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου γενικά και ειδικότερα την ανάλυση των υποκείμενων αιτιών και τη διερεύνηση των προοπτικών διαχείρισης των μελλοντικών πυρκαγιών δασών και υπαίθρου, με επικεφαλής τον καθηγητή Dr. Johann Gerorg Goldammer.
Μελετώντας και αναλύοντας επισταμένως την ως άνω Έκθεση και με σεβασμό στην επιστημοσύνη τόσο του επικεφαλής της παραπάνω αναφερόμενης (Ανεξάρτητης) Επιτροπής όσο και των πέντε μελών που συνθέτουν αυτήν, αξιολογώντας τις προτάσεις της, εκφράζω κριτικά την άποψή μου, ως εξής:
1) Κατ΄αρχήν, το γεγονός ότι στη σύνθεση της προαναφερόμενης Επιτροπής δεν μετείχε κανένας αξιωματικός του ΠΣ παρά μόνον δασολόγοι και πανεπιστημιακοί δασολογικών σχολών, δεν μπορεί το πόρισμα της να διακρίνεται από αντικειμενικότητα και αμεροληψία και ως εκ τούτου αξιοπιστία.
2) Θεσμικά σήμερα, με βάση τον Ν. 2612/1998, η πρόληψη δασικών πυρκαγιών είναι ευθύνη της Δασικής Υπηρεσίας και ο επιχειρησιακός σχεδιασμός της καταστολής των δασικών πυρκαγιών είναι ευθύνη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Κατά συνέπεια στην εκπόνηση του επιχειρησιακού σχεδιασμού στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, που γίνεται μέχρι σήμερα από το ΠΣ κάθε έτος πριν την αντιπυρική περίοδο υπάρχει αποσύνδεση και απομόνωση της πρόληψης από την καταστολή δασικών πυρκαγιών. Πράγματι, είναι ορθόν και ως εκ τούτου επιτακτική ανάγκη, να υπάρχει εφεξής Ενιαίο Εθνικό Σχέδιο Δασικών Πυρκαγιών στη χώρα και μάλιστα ο σχεδιασμός να γίνεται ανά Νομό και όχι ανά Περιφέρεια, όπως ισχύει σήμερα, με την άμεση και ενεργή εμπλοκή στον Εθνικό Αντιπυρικό Σχεδιασμό και της Δασικής Υπηρεσίας, με σκοπό να υπάρχει ενιαία και ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών.
3) Ο Οργανισμός Διαχείρισης Πυρκαγιών Δασών και Υπαίθρου (ΟΔΙΠΥ), όπως προτείνεται από την ως άνω Επιτροπή σαν το αρμόδιο επιτελικό όργανο που θα συντονίζει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες στη διαχείριση των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου, όχι μόνον δεν θα μπορεί να επιλύσει προβλήματα συντονισμού των εμπλεκομένων δυνάμεων στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών δασών, που αποδεδειγμένα φαίνεται ότι υπήρξαν σοβαρά προβλήματα συντονισμού, συνεργασίας, επικοινωνίας του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού κατά τη διαχείριση της καταστροφικής πυρκαγιάς, την 23η Ιουλίου 2018, στο Ν. Βουτζά - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι, όπως επιχειρείται να εμφανίζεται στην σχετική Έκθεση της ως άνω Επιτροπής, αλλά αντίθετα θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα και θα προκαλέσει έτι σοβαρότερα προβλήματα. Και τούτο, γιατί όταν σε έναν οργανισμό νοσούν κάποια όργανα, δεν σκοτώνουμε τον οργανισμό, αλλά θεραπεύουμε τα νοσούντα όργανα. Η εν λόγω Επιτροπή με τον προτεινόμενο Οργανισμό με τον ακρωνύμιο ΟΔΙΠΥ, έρχεται να προσθέσει ένα ''καρκινικό κύτταρο'' σ΄ένα διαπιστωμένο, κατά τη διαχείριση της ως άνω φονικής πυρκαγιάς, ''νοσούντα'' μηχανισμό δασοπυρόσβεσης, που νομοτελειακά το μόνο που θα μπορέσει να προσφέρει είναι να επιταχύνει το οριστικό τέλος του ως άνω μηχανισμού. Πιστεύω ότι το πόρισμα των ''Σοφών'' της Επιτροπής αυτής, αντί να προτείνει τον προαναφερθέντα Οργανισμό, έπρεπε να προτείνει μέτρα εξυγίανσης και ουσιαστικής ''θεραπείας'' του ισχύοντος σήμερα δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και όχι το θάνατο αυτού και τον πειραματισμό με την αντικατάστασή του από άλλον έναν οργανισμό, - τον ΟΔΙΠΥ - που πιστεύω ακράδαντα, ότι αποτελεί ένα απροκάλυπτο ''συντεχνιακό μόρφωμα'', που μόνον ιδιοτελείς συντεχνιακούς σκοπούς των δασολόγων επιχειρεί μόνον να επιλύσει, αναβιώνοντας και υλοποιώντας παλαιά ή και ανεκπλήρωτα όνειρα και στόχους των δασολόγων και Της Δασικής Υπηρεσίας, όπως πχ είναι το Δασοπυροσβεστικό Σώμα (ΔΑ.ΣΩ), το έτος 1993, το Πόρισμα της Ειδικής Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής, το έτος 1993 κλπ.
4) Το ΠΣ στελεχώνονταν ανέκαθεν - και στελεχώνεται - από αξιωματικούς με εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις όλων των επιστημονικών πεδίων, που διαθέτουν υψηλού επιπέδου επαγγελματική επάρκεια και εμπειρία, με άρτια εκπαίδευση και μετεκπαίδευση, που δεν υπολείπεται και δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από το επιστημονικό προσωπικό που θα στελεχώνει τον ΟΔΙΠΥ.
5) Εξάλλου, όταν αποτυγχάνει για ορισμένο χρονικό διάστημα ένας κρατικός μηχανισμός, όπως για παράδειγμα συνέβη το καλοκαίρι του 2018 στην καταστροφική πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής με τα (100) μέχρι σήμερα θύματα, με την αναποτελεσματικότητα και ανεπάρκεια του μηχανισμού πολιτικής προστασίας γενικά και ειδικότερα του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού στη διαχείριση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ερευνάται τι έφταιξε και δεν απέδωσε, όπως στο παρελθόν. Δεν μπορεί να φέρει ευθύνη αυτός καθεαυτός ο μηχανισμός, αλλά τα ίδια τα πρόσωπα που τον στελεχώνουν και πιο αναλυτικά συγκεκριμένα πρόσωπα που διοικούν νευραλγικές θέσεις αυτού για μια σειρά από πράξεις και παραλείψεις τους. Δεν έχει και δεν μπορεί να έχει οποιουδήποτε είδους ευθύνες ένας μηχανισμός, έτσι ώστε να σπεύσουμε με σπουδή να τον αντικαταστήσουμε με κάποιον άλλον αντίστοιχο κάθε φορά που αποτυγχάνει στην αποστολή του, αλλά συγκεκριμένα κάθε φορά πρόσωπα που διοικούν αυτόν και φυσικά μόνον αυτά μπορούν να κατηγορούνται κάθε φορά.
6) Εκείνο λοιπόν συμπερασματικά που απαιτείται σήμερα είναι η άμεση νομοθετική και θεσμική παρέμβαση στη δομική λειτουργία του ισχύοντος σήμερα συστήματος αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών και η άμεση λήψη των αναγκαίων μέτρων που θα συμβάλλουν στην τόνωση, ενίσχυση και εξυγίανση της λειτουργίας του, που θα τον οδηγήσουν στην αποτελεσματική επανεκκίνηση του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού χάριν του κοινωνικού συνόλου. Πάνω και πέρα από όλα, επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα σε επιχειρησιακό επίπεδο του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού η επάρκεια και εκπαίδευση του στελεχιακού δυναμικού του. Ειδικότερα οι αξιωματικοί ΠΣ, που διοικούν νευραλγικές θέσεις των Υπηρεσιών του, αρχής γενομένης από αυτούς που βρίσκονται στις ανώτατες θέσεις της ιεραρχίας και φυσικά όσοι απαρτίζουν τη φυσική Ηγεσία του ΠΣ, όταν δεν εξελίσσονται και ανελίσσονται στην ιεραρχία των βαθμών και καθηκόντων με αξιοκρατικά κριτήρια, είναι προφανές και σχεδόν βέβαιο ότι θα αποδείξουν κάποια στιγμή επιχειρησιακά την ανικανότητα και επαγγελματική ανεπάρκειά τους. Αυτό βέβαια θα έχει άμεσα επιπτώσεις και θα προκαλέσει φαινόμενα δυσλειτουργίας, αναποτελεσματικότητας και ανεπάρκειας του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού κι αυτό θα φανεί στην πράξη, όπως συνέβη την περασμένη αντιπυρική περίοδο με την καταστροφική πυρκαγιά στο Ν. Βουτζά - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι. Για την εθνική αυτή τραγωδία ωστόσο ευθύνονται συγκεκριμένα υπηρεσιακά όργανα και όχι ο ίδιος ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός. Και τούτο γιατί ο ίδιος δασοπυροσβεστικός μηχανισμός, αυτός που σήμερα επιχειρείται να εμφανίζεται ως ανίκανος και αναποτελεσματικός από την ως άνω Επιτροπή με αφορμή την προαναφερόμενη πυρκαγιά, είναι αυτός που είχε στο παρελθόν επιφέρει τεράστιες επιτυχίες στην προστασία του δασικού πλούτου της χώρας, πχ τα έτη 2002, 2003, 2005, 2006, 2010 κλπ, ο δε διωκτικός μηχανισμός του, όπως πχ η ΔΑΕΕ, είναι αυτός που προέβη στην ανακάλυψη και σύλληψη μεγάλου αριθμού υπαιτίων για την πρόκληση σοβαρών εμπρηστικών ενεργειών στο φυσικό - και αστικό - περιβάλλον και τους οδήγησε στη Δικαιοσύνη, κάτι που ασφαλώς δεν συνέβαινε σε αυτήν την έκταση και υπό αυτό το εύρος πριν το 1998, από τον προϊσχύοντα διωκτικό μηχανισμό.
7) Αναζητείστε λοιπόν Κύριε Πρωθυπουργέ σε επίπεδο Δημόσιας Διοίκησης τα αίτια που οδήγησαν στην καταστροφική πυρκαγιά στο Ν. Βουτζά - Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι με την απώλεια (100) ανθρώπινων ζωών, αντί, ως πολιτικό <<άλλοθι>> και μόνο, να προβείτε σε λύσεις αντικατάστασης του ισχύοντος σήμερα συστήματος αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, όπως φαίνεται, ότι επιχειρείτε με τη συγκρότηση της ως άνω - ανεξάρτητης - κατά τα άλλα, Επιτροπής και τις προτάσεις της.
Πρωθυπουργού, για τη διερεύνηση των βαθύτερων αιτίων των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου γενικά και ειδικότερα την ανάλυση των υποκείμενων αιτιών και τη διερεύνηση των προοπτικών διαχείρισης των μελλοντικών πυρκαγιών δασών και υπαίθρου, με επικεφαλής τον καθηγητή Dr. Johann Gerorg Goldammer.
Μελετώντας και αναλύοντας επισταμένως την ως άνω Έκθεση και με σεβασμό στην επιστημοσύνη τόσο του επικεφαλής της παραπάνω αναφερόμενης (Ανεξάρτητης) Επιτροπής όσο και των πέντε μελών που συνθέτουν αυτήν, αξιολογώντας τις προτάσεις της, εκφράζω κριτικά την άποψή μου, ως εξής:
1) Κατ΄αρχήν, το γεγονός ότι στη σύνθεση της προαναφερόμενης Επιτροπής δεν μετείχε κανένας αξιωματικός του ΠΣ παρά μόνον δασολόγοι και πανεπιστημιακοί δασολογικών σχολών, δεν μπορεί το πόρισμα της να διακρίνεται από αντικειμενικότητα και αμεροληψία και ως εκ τούτου αξιοπιστία.
2) Θεσμικά σήμερα, με βάση τον Ν. 2612/1998, η πρόληψη δασικών πυρκαγιών είναι ευθύνη της Δασικής Υπηρεσίας και ο επιχειρησιακός σχεδιασμός της καταστολής των δασικών πυρκαγιών είναι ευθύνη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Κατά συνέπεια στην εκπόνηση του επιχειρησιακού σχεδιασμού στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, που γίνεται μέχρι σήμερα από το ΠΣ κάθε έτος πριν την αντιπυρική περίοδο υπάρχει αποσύνδεση και απομόνωση της πρόληψης από την καταστολή δασικών πυρκαγιών. Πράγματι, είναι ορθόν και ως εκ τούτου επιτακτική ανάγκη, να υπάρχει εφεξής Ενιαίο Εθνικό Σχέδιο Δασικών Πυρκαγιών στη χώρα και μάλιστα ο σχεδιασμός να γίνεται ανά Νομό και όχι ανά Περιφέρεια, όπως ισχύει σήμερα, με την άμεση και ενεργή εμπλοκή στον Εθνικό Αντιπυρικό Σχεδιασμό και της Δασικής Υπηρεσίας, με σκοπό να υπάρχει ενιαία και ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών.
3) Ο Οργανισμός Διαχείρισης Πυρκαγιών Δασών και Υπαίθρου (ΟΔΙΠΥ), όπως προτείνεται από την ως άνω Επιτροπή σαν το αρμόδιο επιτελικό όργανο που θα συντονίζει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες στη διαχείριση των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου, όχι μόνον δεν θα μπορεί να επιλύσει προβλήματα συντονισμού των εμπλεκομένων δυνάμεων στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών δασών, που αποδεδειγμένα φαίνεται ότι υπήρξαν σοβαρά προβλήματα συντονισμού, συνεργασίας, επικοινωνίας του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού κατά τη διαχείριση της καταστροφικής πυρκαγιάς, την 23η Ιουλίου 2018, στο Ν. Βουτζά - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι, όπως επιχειρείται να εμφανίζεται στην σχετική Έκθεση της ως άνω Επιτροπής, αλλά αντίθετα θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα και θα προκαλέσει έτι σοβαρότερα προβλήματα. Και τούτο, γιατί όταν σε έναν οργανισμό νοσούν κάποια όργανα, δεν σκοτώνουμε τον οργανισμό, αλλά θεραπεύουμε τα νοσούντα όργανα. Η εν λόγω Επιτροπή με τον προτεινόμενο Οργανισμό με τον ακρωνύμιο ΟΔΙΠΥ, έρχεται να προσθέσει ένα ''καρκινικό κύτταρο'' σ΄ένα διαπιστωμένο, κατά τη διαχείριση της ως άνω φονικής πυρκαγιάς, ''νοσούντα'' μηχανισμό δασοπυρόσβεσης, που νομοτελειακά το μόνο που θα μπορέσει να προσφέρει είναι να επιταχύνει το οριστικό τέλος του ως άνω μηχανισμού. Πιστεύω ότι το πόρισμα των ''Σοφών'' της Επιτροπής αυτής, αντί να προτείνει τον προαναφερθέντα Οργανισμό, έπρεπε να προτείνει μέτρα εξυγίανσης και ουσιαστικής ''θεραπείας'' του ισχύοντος σήμερα δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και όχι το θάνατο αυτού και τον πειραματισμό με την αντικατάστασή του από άλλον έναν οργανισμό, - τον ΟΔΙΠΥ - που πιστεύω ακράδαντα, ότι αποτελεί ένα απροκάλυπτο ''συντεχνιακό μόρφωμα'', που μόνον ιδιοτελείς συντεχνιακούς σκοπούς των δασολόγων επιχειρεί μόνον να επιλύσει, αναβιώνοντας και υλοποιώντας παλαιά ή και ανεκπλήρωτα όνειρα και στόχους των δασολόγων και Της Δασικής Υπηρεσίας, όπως πχ είναι το Δασοπυροσβεστικό Σώμα (ΔΑ.ΣΩ), το έτος 1993, το Πόρισμα της Ειδικής Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής, το έτος 1993 κλπ.
4) Το ΠΣ στελεχώνονταν ανέκαθεν - και στελεχώνεται - από αξιωματικούς με εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις όλων των επιστημονικών πεδίων, που διαθέτουν υψηλού επιπέδου επαγγελματική επάρκεια και εμπειρία, με άρτια εκπαίδευση και μετεκπαίδευση, που δεν υπολείπεται και δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από το επιστημονικό προσωπικό που θα στελεχώνει τον ΟΔΙΠΥ.
5) Εξάλλου, όταν αποτυγχάνει για ορισμένο χρονικό διάστημα ένας κρατικός μηχανισμός, όπως για παράδειγμα συνέβη το καλοκαίρι του 2018 στην καταστροφική πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής με τα (100) μέχρι σήμερα θύματα, με την αναποτελεσματικότητα και ανεπάρκεια του μηχανισμού πολιτικής προστασίας γενικά και ειδικότερα του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού στη διαχείριση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ερευνάται τι έφταιξε και δεν απέδωσε, όπως στο παρελθόν. Δεν μπορεί να φέρει ευθύνη αυτός καθεαυτός ο μηχανισμός, αλλά τα ίδια τα πρόσωπα που τον στελεχώνουν και πιο αναλυτικά συγκεκριμένα πρόσωπα που διοικούν νευραλγικές θέσεις αυτού για μια σειρά από πράξεις και παραλείψεις τους. Δεν έχει και δεν μπορεί να έχει οποιουδήποτε είδους ευθύνες ένας μηχανισμός, έτσι ώστε να σπεύσουμε με σπουδή να τον αντικαταστήσουμε με κάποιον άλλον αντίστοιχο κάθε φορά που αποτυγχάνει στην αποστολή του, αλλά συγκεκριμένα κάθε φορά πρόσωπα που διοικούν αυτόν και φυσικά μόνον αυτά μπορούν να κατηγορούνται κάθε φορά.
6) Εκείνο λοιπόν συμπερασματικά που απαιτείται σήμερα είναι η άμεση νομοθετική και θεσμική παρέμβαση στη δομική λειτουργία του ισχύοντος σήμερα συστήματος αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών και η άμεση λήψη των αναγκαίων μέτρων που θα συμβάλλουν στην τόνωση, ενίσχυση και εξυγίανση της λειτουργίας του, που θα τον οδηγήσουν στην αποτελεσματική επανεκκίνηση του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού χάριν του κοινωνικού συνόλου. Πάνω και πέρα από όλα, επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα σε επιχειρησιακό επίπεδο του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού η επάρκεια και εκπαίδευση του στελεχιακού δυναμικού του. Ειδικότερα οι αξιωματικοί ΠΣ, που διοικούν νευραλγικές θέσεις των Υπηρεσιών του, αρχής γενομένης από αυτούς που βρίσκονται στις ανώτατες θέσεις της ιεραρχίας και φυσικά όσοι απαρτίζουν τη φυσική Ηγεσία του ΠΣ, όταν δεν εξελίσσονται και ανελίσσονται στην ιεραρχία των βαθμών και καθηκόντων με αξιοκρατικά κριτήρια, είναι προφανές και σχεδόν βέβαιο ότι θα αποδείξουν κάποια στιγμή επιχειρησιακά την ανικανότητα και επαγγελματική ανεπάρκειά τους. Αυτό βέβαια θα έχει άμεσα επιπτώσεις και θα προκαλέσει φαινόμενα δυσλειτουργίας, αναποτελεσματικότητας και ανεπάρκειας του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού κι αυτό θα φανεί στην πράξη, όπως συνέβη την περασμένη αντιπυρική περίοδο με την καταστροφική πυρκαγιά στο Ν. Βουτζά - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι. Για την εθνική αυτή τραγωδία ωστόσο ευθύνονται συγκεκριμένα υπηρεσιακά όργανα και όχι ο ίδιος ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός. Και τούτο γιατί ο ίδιος δασοπυροσβεστικός μηχανισμός, αυτός που σήμερα επιχειρείται να εμφανίζεται ως ανίκανος και αναποτελεσματικός από την ως άνω Επιτροπή με αφορμή την προαναφερόμενη πυρκαγιά, είναι αυτός που είχε στο παρελθόν επιφέρει τεράστιες επιτυχίες στην προστασία του δασικού πλούτου της χώρας, πχ τα έτη 2002, 2003, 2005, 2006, 2010 κλπ, ο δε διωκτικός μηχανισμός του, όπως πχ η ΔΑΕΕ, είναι αυτός που προέβη στην ανακάλυψη και σύλληψη μεγάλου αριθμού υπαιτίων για την πρόκληση σοβαρών εμπρηστικών ενεργειών στο φυσικό - και αστικό - περιβάλλον και τους οδήγησε στη Δικαιοσύνη, κάτι που ασφαλώς δεν συνέβαινε σε αυτήν την έκταση και υπό αυτό το εύρος πριν το 1998, από τον προϊσχύοντα διωκτικό μηχανισμό.
7) Αναζητείστε λοιπόν Κύριε Πρωθυπουργέ σε επίπεδο Δημόσιας Διοίκησης τα αίτια που οδήγησαν στην καταστροφική πυρκαγιά στο Ν. Βουτζά - Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι με την απώλεια (100) ανθρώπινων ζωών, αντί, ως πολιτικό <<άλλοθι>> και μόνο, να προβείτε σε λύσεις αντικατάστασης του ισχύοντος σήμερα συστήματος αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, όπως φαίνεται, ότι επιχειρείτε με τη συγκρότηση της ως άνω - ανεξάρτητης - κατά τα άλλα, Επιτροπής και τις προτάσεις της.
